Zorg jij alleen voor de ander en vergeet jij jezelf?

24 nov Zorg jij alleen voor de ander en vergeet jij jezelf?

Twee lieve gezichten kijken me aan

‘Hoe gaat het hier?’ vraag ik als ik het woonzorgcentrum van mijn mams binnenloop. Twee lieve gezichten van zorgmedewerkers kijken me aan en weten niet veel uit te brengen. Ik zie vermoeidheid en een soort van niet weten wat te zeggen op hun gezicht. Mijn intuïtie pikt direct op dat er iets niet helemaal lekker loopt in de onderlaag. Mijn hoofd zegt natuurlijk iets anders. Het gevoel in mijn buik blijft nog een beetje sudderen en ik zie later nog steeds de vragende ogen op mijn netvlies als ik aan ze denk.

Na het bezoek aan mijn mams, stap ik de gemeenschappelijke woonkamer in. Ook daar merk ik op dat een van de zorgmedewerkers, die normaal gesproken vrij actief en vrolijk aanwezig is een beetje timide in een stoel zit. Een soort kalme verslagenheid. De energie is anders dan normaal voel ik. Mijn verstand zegt direct ‘dat is logisch, het is ook best vermoeiend met alle zorgvragers en het harde werken in de zorg’.

Ik maak nog even een praatje met haar en ze veert langzaam op om mijn mams te begeleiden bij mijn vertrek, wat altijd een beetje moeilijk voor haar is. Ik bedank haar en zwaai terwijl ik richting de hal loop ook naar de andere bewoners die mij nakijken vanuit de woonkamer en ik roep ‘ik hou van je mams’ en maak hartjes in de lucht met mijn handen en zwaai tot ik haar niet meer kan zien.

Het ijsbergmodel en de onderstroom

Later zet ik alles nog eens op een rijtje en voel nog steeds de energie die rond zingt in mijn buik. Een stroperige, langzame, niet wetende, angstige energie. Deze woorden komen bij mij op.

Ik probeer in plaats van analytisch  met een systemische blik te kijken naar wat er gebeurt op dit moment in de zorg. Zorgmedewerkers, zorgvragers, beleid & bestuur, overheid, mantelzorgers, corona, angst, niet weten. Alles zit in deze systemische soep, zo noem ik het maar even.

Ik vergelijk het altijd met het bekende ijsbergmodel van McClelland, boven de waterlijn kun je zichtbaar waarnemen (de bovenstroom) en onder de waterlijn is nog een groot gedeelte (90%) dat niet zichtbaar is voor anderen (de onderstroom).

In deze onderstroom gebeurt heel veel en heeft behoefte erkent en gezien te worden. Vooral in deze tijd waar nog meer factoren een aanspraak doen op onze emoties die zich vaak ongezien in de onderstroom vastzetten. Denk aan vertrouwen of wantrouwen, onuitgesproken zaken, identiteit, motivatie, indirecte weerstand etc. Wat opvalt in veel organisaties is dat de onderstroom de minste aandacht krijgt terwijl dat nu net het verschil maakt om een organisatie en/of team weer in de goede flow te krijgen.

Zorgen, zorgen en nog eens zorgen voor

In de zorg werken veelal mensen die graag zorgen, zij kozen dit beroep niet voor niets. Mantelzorgers die op bezoek komen, zorgen ook. En opeens is daar een virus dat de dagelijkse zorg voor zorgvragers, zorgmedewerkers, mantelzorgers, beleidsmedewerkers op zijn grondvesten doet schudden.

Hoe verwerk je dit en hoe ga je hier mee om? Wat doet het met de mens? Wat doet het met jou als hierdoor je team of collega’s zich anders gaan gedragen? En hoe ga je nu zorgzaam om met de zorgvragers terwijl je wellicht voelt dat je afstand moet houden om dat je anders iemand ongewild kan besmetten.

En wat doet het met de mantelzorgers als zij niet meer spontaan hun geliefden kunnen bezoeken of door het beleid met mondkapje op apart op de kamer moeten zitten tijdens het bezoek. En de zorgvragers, hoe is het voor hen om de energie van de verschillende mensen om hen heen op te pikken? En hoe is het voor jou in jouw leiderschapsrol om je team zo verdeeld te zien? Wat doet het met je en hoe kun je je team begeleiden?

Natuurlijk kun je vanuit de analytische kant proberen de regels en voorzieningen concreet te maken en te implementeren maar wat speelt er in de onderstroom? In deze onderstroom word je misschien wel aangetikt  op de laag vanuit jouw gezien van herkomst (familiesysteem) ten aanzien van de huidige situatie. ‘Je moet je aan de regels houden’, ‘aanraken en knuffelen hoort bij het leven’, ‘niet zeuren gewoon doorgaan ook al ben je op’, gewoon je best blijven doen, ‘niet zeuren’, ‘van werken is nog nooit iemand dood gegaan’.

Al deze zinnetjes die voorbij komen in deze periode waarin je wellicht al zoveel energie hebt verbruikt en dat tandje bij hebt gezet. Je gaat wellicht over je grenzen en weet niet hoe je je grenzen nu moet bewaken. Dit draagt ertoe bij dat je vermoeid raakt, energieloos en uiteindelijk burn-out.

Systemisch coachen, opstellingen en jouw plek

Vaak heb je dit als jong kind al meegekregen. Zorgen voor een ander. Als een jong kind voelt dat een ouder ‘slachtoffer’ is door bijvoorbeeld een scheiding of het jong overlijden van een ouder dan gaat een kind vaak onbewust en uit loyaliteit voor de ouder zorgen die het ‘nodig’ heeft. Het kind gaat uit liefde ook wel ‘magische’ liefde zorgen voor deze ouder. Het kind vertrekt eigenlijk naar een andere plek. Weg van haar of zijn kindplek. Systemisch noemen wij dat partnerficatie.

Het kind wordt onbewust de partner van de ouder en gaat op dat niveau zorgen voor. Neemt hierdoor meer verantwoordelijkheid op zijn schouders en draagt de last van de ouder met zich mee. Dus naast je eigen lot of last draag je naarmate je ouder wordt een hele berg mee die niet van jou is.

Hoe zou het zijn om deze last daadwerkelijk te zien en van je af te schudden? Daar te laten waar het hoort?

In een individuele opstelling met vloerankers of een tafelopstelling kun je ervaren wat jij voor een ander meedraagt. Je kunt ervaren waar jij je energie weg laat lekken, over je grenzen gaat of meer verantwoordelijkheid draagt dan bij je hoort. Door dit inzicht kun je je opnieuw verbinden vanuit jouw eigen individuele veld met het familiesysteem en het collectieve systeem (werk, vrienden, verenigingen, clubs).

Je leert jouw eigen innerlijke waarden opnieuw kennen en te leven. Hierdoor sta je op je eigen plek in het systeem waardoor je meer kracht ervaart en vanuit een flow weer moeiteloos kan leven en werken.

Wil jij als individu of als manager van een organisatie kijken naar de onderstroom in jouw team of bedrijf? Bewust kijken naar de onderstroom door middel van systemisch coachen? Online of offline? Of door middel van een lezing of workshop? Mail dan naar info@zichtbaarondernemen.nl voor een informatief kennismakingsgesprek. Meer informatie over opstellingen en mijn werkmethoden tref je aan op mijn website Zichtbaar Ondernemen.

Wil je iemand uit de zorg of een mantelzorger een hart onder de riem steken? Geef hem of haar dan de hartenpin cadeau.