15 dec Jonge mantelzorgers door lock-down nog zwaarder belast?
Pfff met alle maatregelen voor de komende vijf weken houd ik mijn hart vast voor alle jonge mantelzorgers. Zij kunnen nu even niet zomaar meer ‘escapen’ naar school, clubs of andere gezellige dingen voor afleiding. Zal de zorg zal nog meer op hen neerkomen als ze aan huis gebonden zijn?
Sinds het onthullen van de cover van mijn boek to be met de titel ‘Wie ben jij dan van mij?’ Over ‘gewoon omgaan met dementie’ word ik voor diverse bijeenkomsten uitgenodigd of benaderd met betrekking tot vragen rondom mantelzorg. Dit vanuit expertise als mantelzorger en werk als systemisch coach. Zo was ik gisteren te gast bij het online congres Jonge Mantelzorg georganiseerd door Strategische Alliantie Jonge Mantelzorg
Het congres nam een hele middag in beslag dus er was gezorgd voor een hapje en drankje tijdens de diverse rondes. Het doosje met verse appelsap, nootjes en een kruidenkaasje werd keurig vooraf in een doosje bij mij thuis afgeleverd.
De sessie familiezorg waar ik mij onder andere voor ingeschreven had, wekte bij voorbaat al mijn interesse. Want hoe helpt men de betrokken familieleden bij een situatie waarin iemand uit het gezin zorg behoeft? Want niet alleen degene die ‘ziek’ is wordt belast maar ook de gezinsleden van de betrokkene.
Twan en Yvonne van Expertise Centrum Familiezorg gaven een interessante presentatie met veel praktijkvoorbeelden over dit onderwerp. Wat mij vooral aansprak was de rolomkering die bij jonge mantelzorgers ontstaat op jonge leeftijd.
De jonge mantelzorger neemt als het ware taken aan die niet passen bij zijn of haar rol in het gezin. Niet passend bij het kind. Het kind verlaat zijn kindplek en gaat naast of zelfs boven de ouder staan. Ik herkende dit fenomeen meteen daar dit ook vaak gebeurd in situaties met gescheiden ouders. Toen mijn ouders gingen scheiden en mijn moeder in een zware burn-out en depressie terecht kwam, heb ik ook een vorm van mantelzorg of wat misschien beter klinkt familiezorg toegepast.
Een kind neemt deze taak heel serieus en doet dit uit loyaliteit naar de ouder. Vaak op onbewust niveau. Vanuit mijn expertise als systemisch coach noemen wij deze dynamiek of verstrikking ook wel ‘magische liefde’. Vaak is het één kind die deze taak op zich neemt in een gezin met meerdere kinderen. Vaak het kind dat het meest verzorgend is of zich het meest verantwoordelijkheid voelt.
Als kind probeer je eigenlijk het ‘probleem’ te maskeren door overmatig je best te gaan doen zodat er niet nog meer ‘problemen’ ontstaan. Ik zelf ging zelf extra hard studeren, presteren, goed genoeg proberen te zijn, niet tot last zijn. Andere kinderen worden de ‘zondebok’, gaan probleem gedrag ontwikkelen om af te leiden. In combinatie met overmatige zorg voor ouder, broer of zusje kan dit leiden tot een zorgidentiteit die niet passend is voor het kind en dit kan leiden tot gewoontes die disfunctioneel zijn. Destructieve parentificatie.
Kinderen worden op deze wijze te vroeg volwassen.
Dit heeft ook invloed op situaties in je verdere leven. Je neemt deze overmatige zorg vaak onbewust mee richting collectief veld (school, werk, relaties etc).
In de tijd dat ik jong was en als veertien jarige deze zorg voor mijn moeder op mij nam, had ik geen idee dat ik dit deed. Wat ik me wel realiseerde is dat ik als kind mijn verhaal kon doen bij een moeder van een van mijn vrienden destijds. Mevrouw Peer heette zij. Na een schooldag ging ik zo nu en dan bij haar een kopje thee drinken om mijn verhaal even kwijt te kunnen. Eigenlijk was zij toen al een soort ‘mantel mattie’.
Als ik thuis kwam bij mijn moeder was er direct weer de rol omkering en werd ik als volwassene aangesproken op het verdriet van mijn moeder. Als ik luisterde voelde ik me gezien en nuttig. Als ik niet luisterde dan zat ik alleen in mijn kamer te studeren.
Een van de vragen tijdens de workshop was, ‘Wat had destijds kunnen helpen?’.
Dat er iemand was geweest met expertise op het gebied van systemisch werk of een ervaringsdeskundige die mij had kunnen laten zien dat ik van mijn kind plek was gegaan.
Nu ben ik hier pas op veertigjarige leeftijd achter gekomen door het volgen van diverse jaartrainingen en systemisch werk (familieopstellingen en organisatieopstellingen). Ik denk dat als ik dit eerder had kunnen voelen en inzien dat ik dan veel meer als kind het leven luchtiger had kunnen leven, minder zwaar en verantwoordelijk, minder schuldgevoel had ontwikkeld, minder perfectionistisch en mezelf minder had weggecijferd. Het verklaart ook waarom ik zo’n makkelijk puber ben geweest. Ik wilde het niet nog moeilijker maken voor mijn moeder dan het al was voor haar. Dus bereidde ik braaf het eten voor, werkte ik voor mijn eigen studieboeken, hielp ik in het huishouden en verzon ik wat we zouden doen met kerst als zij down was of probeerde ik de ruzies te sussen als mijn ouders voor de scheiding elkaar het leven zuur maakten.
Wat was ik blij in die tijd dat ik mijn sport, bijbaantje, school en vertier had. Het zorgde voor veel afleiding om met vrienden en vriendinnen weg te kunnen gaan van de sombere stemming thuis.
Misschien herken jij jezelf of ken je een jonge mantelzorger in je omgeving. Google eens naar de mogelijkheden die er zijn om hulp te vragen. Mocht je vragen hebben over rolomkering en hoe je dit weer kunt omdraaien? Stuur me dan een mail via info@zichtbaarondernemen.nl en ik neem contact met je op. Op mijn website Zichtbaar Ondernemen kun je meer informatie vinden over systemisch coachen en mijn werkwijze.
Geen reactie's